به گفته دکتر میثم شکری ساز شرایط جسمانی برای خلبانی یکی از بزرگترین چالش ها و دغدغه هایی است که علاقه مندان به این رشته با آن دست و پنجه نرم می کنند. در گذشته های نه چندان دور، شرایط جسمانی و معاینات پزشکی برای ورود به این حوزه به قدری دشوار بودند که کمتر کسی موفق به گذر از آن ها می شد. در آن دوران هواپیماها پیشرفته نبودند و خلبان ناچارا موظف به کنترل مداوم و همزمان بسیاری از عملگرها و نشانگرهای موجود بود. پر واضح است که چنین خلبانی می بایست در آماده ترین حالت و سالم ترین وضعیت جسمانی به سر ببرد تا بتواند احتمال وقوع خطا را به صفر برساند. این مسئله سخت‌گیری در تست های پزشکی را به اوج رسانده بود!

امروزه به لطف پیشرفته شدن هواپیماها و سیستمی شدن تعداد زیادی از دستگاه ها که موجبات تک وظیفه ای شدن خلبانان را فراهم ساخته اند، شرایط خلبانی راحت‌تر شده است. محدودیت‌ها و سخت‎گیری های معاینات پزشکی تا حد قابل توجهی کاهش یافته و سایر جنبه های فردی خلبان نظیر هوش، تمرکز، قدرت تصمیم گیری و استعداد اهمیت پیدا کرده اند.

مایلید به اتفاق با شرایط جسمانی برای خلبانی آشنا شده و پس از آن شرایط خلبان شدن زنان را به اختصار مورد بحث و بررسی قرار دهیم؟

شرایط جسمانی برای خلبانی چیست؟

همان طور که در جریان هستید، خلبانی یکی از حساس ترین شغل های دنیاست. فردی که قصد تحصیل و اشتغال در این رشته را دارد، می بایست هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی در سلامت کامل به سر ببرد. می پرسید چرا؟

تا بتواند در حین قرارگیری در شرایط حساس و بحرانی، کلیه امور را به نحو احسن کنترل کرده و بهترین و موثرترین تصمیمات را در کسری از ثانیه اخذ نماید.

سلامت چشم ها

بر باور دکتر میثم شکری ساز یکی از اصلی ترین شرایط جسمانی برای خلبانی، سلامت چشم هاست. در گذشته خلبان شدن برای افراد عینکی و آنان که عمل جراحی چشم انجام داده بودند؛ رویایی بیش نبود. اما امروزه چنین نبوده و دیده می‌شود که بسیاری از خلبانان نظامی و غیر نظامی دنیا، در عین استفاده از عینک یا انجام عمل جراحی چشم پرواز می کنند.

به منظور اطمینان از سلامت چشم متقاضیان، پزشک در روز انجام معاینات پزشکی به سنجش بینایی فرد از طریق آزمایشات مختلف، چارت بینایی و تست کوررنگی می پردازد. در صورت بهره مندی از قدرت بینایی کافی، متقاضی پذیرفته می شود. در غیر این صورت پزشک به منظور بهبود بینایی به تجویز عینک یا در صورت نیاز انجام عمل جراحی روی می آورد.

سلامت دندان ها

شاید باورتان نشود، اما حقیقت این است که سلامت دندان ها یکی از دیگر از مهم ترین شرایط خلبانی است. فرقی نمی کند قصد فعالیت در بخش نظامی را دارید یا می خواهید در بخش غیر نظامی مشغول به کار شوید. در هر صورت پزشک متخصص به بررسی شرایط سلامت دندان های شما می پردازد و در صورت وجود دندان خراب، از شما می خواهد که در اسرع وقت آن را ترمیم کنید.

شاید با خودتان بگویید که خلبانی چه ربطی به دندان دارد؟

به اعتقاد دکتر میثم شکری ساز مشکلات دندانی نظیر درد یا عفونت علی الخصوص در حین پرواز که فشار کابین دچار تغییر می شود، تشدید شده و تمرکز و عملکرد خلبان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. علاوه بر این دندان های خراب باعث بروز مشکلات بهداشتی جدی تری شده و توانایی های خلبان را به طور مستقیم تحت تاثیر منفی قرار می دهند.به گونه ای که ممکن است روند ارتباط او با برج مراقبت دچار اختلال شود.

توجه داشته باشید که اگر پرواز نظامی باشد، سلامت دندان ها اهمیت بیشتری خواهد داشت. چرا که این بخش از حساسیت بالاتری برخوردار بوده و عملیات پیچیده تری را شامل می شود. در نتیجه دچار شدن خلبان به درد دندان آن هم در حین انجام پروازهای حساس دردسرساز می شود. به همین دلیل ترمیم دندان ها برای خلبانان نظامی حائز اهمیت تر است.   

برخورداری از قد بلند

یکی دیگر از شرایط استخدام خلبانی مسافربری، برخورداری از قد بلند است. به احتمال زیاد می خواهید بپرسید که چرا قد بلند از شرایط خلبانی است؟

اصلی ترین دلیل وجود این شرط جسمانی به زمان های گذشته و مسئله پیشرفته نبودن هواپیماها بر می گردد. در آن دوران که هواپیماها برخلاف هواپیماهای امروزی پیشرفته نبودند، تنها افراد قد بلند قادر به دید کامل از داخل کابین و دسترسی به بخش های گوناگون هواپیما و بازدید از آن ها بودند. البته گذر زمان و روی کار آمدن هواپیماها و سیستم های ناوبری پیشرفته، زمینه ای را فراهم ساخته که خلبان حتی بدون داشتن دید کافی نیز می تواند هواپیما را به بهترین شکل ممکن هدایت و کنترل نماید.

از دید دکتر میثم شکری ساز امروزه با توجه به نحوه طراحی کابین خلبان در هواپیماهای نظامی و غیر نظامی برخورداری از حداقل قد 165 سانتی متر الزامی می باشد. افرادی که دارای قد 165 سانتی متر یا بالاتر هستند، به راحتی می توانند سیستم ها و تجهیزات پرواز را در اختیار گرفته و پروازی موفق را انجام دهند.

برخورداری از سن مناسب

یکی از پرتکرارترین سوالاتی که از جانب علاقه مندان به آشنایی با شرایط جسمانی برای خلبانی مطرح می‌گردد، این است که سن مناسب برای اشتغال در این حوزه چقدر است؟

جالب و در عین حال لازم است بدانید که شرایط سنی خلبانی مسافربری بین 18 الی 65 سال می باشد. افراد در این رنج سنی هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی، از آمادگی کامل برای پذیرش این شغل و اجرای امور پرواز برخوردار هستند. فرد در این بازه سنی از قدرت تمرکز و تصمیم گیری کافی بهره مند بوده و قادر به انجام پروازی ایمن است. پر واضح است که پس از عبور از 65 سالگی و با پدیدار شدن مشکلات جسمی و روحی، محدودیت های گسترده ای برای انجام پرواز رخ خواهد داد.

سایر معاینات پزشکی به منظور تایید نهایی شرایط جسمانی برای خلبانی به قرار زیرند:

• انجام عکس و نوار ریه
• انجام معاینات گوش، حلق و بینی
• برخورداری از حداکثر وزن 100 کیلوگرم
• انجام معاینه و تست اکو قلب و نوار قلب
• بررسی فشارخون
• تست نوار مغز

حال که با شرایط خلبانی آشنا شدیم، وقت آن فرا رسیده که به بحث درباره شرایط خلبان شدن زنان بپردازیم. به نظر شما زنان می توانند در این شغل مشغول به فعالیت شده و خوش بدرخشند؟!

شرایط خلبان شدن زنان چیست؟

شاید باور نکنید، اما حقیقت این است که خلبانی یکی از پرطرفدارترین مشاغل در میان خانم ها است. با این که تعداد خلبانان زن با تعداد مردانی که در این حیطه فعالیت می کنند، قابل مقایسه نیست؛ اما خلبان شدن زنان محال به نظر نمی رسد. خلبان شدن زنان نیز درست مانند خلبان شدن مردان شرایطی دارد که عدم برخورداری از آن ها به معنای خداحافظی با این شغل دوست داشتنی است!

از دیدگاه دکتر میثم شکری ساز نخستین شرط برای خلبان شدن زنان برخورداری از سلامت جسمی و روحی می باشد. همان طور که در جریان هستید، داشتن تمرکز بالا، دقت و سرعت در تصمیم گیری و توانایی مدیریت شرایط اضطراری بر هر خلبانی واجب است. بی شک خلبانان زن نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بدین منظور ملزم به پشت سر گذاشتن آزمایش های پزشکی متعدد هستند. تست بینایی، تست شنوایی، سلامت قلب و ریه، سلامت دندان ها و… از مهم ترین شرایط خلبانی برای خانم ها محسوب می شوند. پس از انجام معاینات پزشکی مذکور، پزشک نسبت به تایید یا عدم تایید صلاحیت جسمانی متقاضیان اقدام می نماید.